April: de moestuin, volop werk.

Het voorjaar van 2024 is vochtig, heel vochtig, te warm en bewijst tot wat de gevolgen van El Nino leiden in West-Europa. Pas begin maart kwam de zon er aan te pas en kregen we eindelijk wat verpozing. We gaan ondertussen naar de maand april. Een maand waarin de voorjaarsbloeiers welig en kleurrijk bloeien en waarin de eerste insecten de kop opsteken. De vogels bouwen hun nestjes en in de vele waterplassen en vijvers zijn de eerste kikkers, padden en salamanders naarstig hun nakomelingen aan het beschermen.

April is ook de maand waarin we, in de moestuin, volop aan het werk gaan. We spitten de grond om als die droog genoeg is en werken hierbij onze compost en/of dierlijke mest in en de half verteerde bladeren. Zo zorgen we voor een goed bodemleven dat noodzakelijk is. We maken vervolgens de grond fijn en zaaien erwten, wortelen en radijsjes ter plaatse, planten de pootaardappelen, uien en sjalotten. We kunnen ook al sommige andere plantjes buiten planten (de plantjes die je op de markt of bij de lokale tuinbouwer vindt). We kunnen in koude periodes gerust nog alles afdekken met vliesdoek. Die zorgt ervoor dat de temperatuurschommelingen wat getemperd worden. Tevens houdt dit doek schadelijke insecten op een afstand.

Het gazon kunnen we nu bestrooien met een meststof die tevens ook werkt tegen mosvorming. Of we kunnen werken met een product om mos en onkruid te laten afsterven. Na een week tot tien dagen is dit product uitgewerkt en kunnen we een eerste maal verticuteren. Bij het verticuteren worden de  afgestorven mos, onkruiden en dood gras grondig verwijderd. Als je verticuteert, doe dit dan minstens in twee verschillende richtingen, ruim alles op tussen het veranderen van richting in en stel de messen niet te diep in. Wanneer je messen te diep instelt loop je het risico om je gazon erg te beschadigen. Wanneer je alles opgeruimd hebt, kan je kale plekken terug inzaaien. Vermeng dan je graszaad met wat zand. Zo zal het zaad veel gelijkmatiger verdeeld worden en makkelijker schieten. We gaan pas bemesten na een twee à drie weken om te vermijden dat we ons jonge gras verbranden.

De siertuin krijgt nog een opruimbeurt. We verwijderen het eerste onkruid, afgestorven bladeren en takken en harken tussen de planten om wat lucht in de grond te brengen. Om slakken te vermijden kan, rond de slakkengevoelige planten, ecologische slakkenkorrels of droge assen worden gestrooid. Ook wordt soms gesproken van “scherp zand”.  Gebruik dan ruw zand, slakken hebben een hekel hieraan. Bepaalde soorten aaltjes kunnen ook gebruikt worden, maar kies dan de goeie. Wanneer je gedurende het gehele seizoen regelmatig strooit kan je veel schade door slakken vermijden op een ecologische manier. Het is nu ook de periode om je insecten- of bijenhotels na te kijken en op te lappen. Wil je veel bijen, zaai dan ook bijenvriendelijke bloemen.

2023 Evaluatie. 2024 Plannen.

Eindejaar, december, een tijd om terug te kijken en te evalueren. Wat was er mooi in de tuin? Wat wil ik behouden? Wat moet ik niet meer hebben? Wat zal ik anders doen? Allemaal vragen die na dit uitzonderlijke jaar een antwoord behoeven. Een uitzonderlijk jaar? Ja, het begon met een heel droog voorjaar, een middelmatige en bij momenten vochtige zomer en uiteindelijk een verzopen najaar. Wat we de laatste weken over ons kregen zorgde ervoor dat we niet zoveel konden doen in onze tuin.

Niet getreurd, het kan nog grotendeels in december. Ik had geluk en kon tijdig mijn serre opruimen en vervolgens aankleden om mijn niet-winterharde planten een aangenaam winterverblijf te bezorgen. Mijn oleanders krijgen een verblijf waarbij de temperatuur maximaal tot vijf graden boven nul kan zakken. Ik gebruik hiervoor een verwarmingstoestel speciaal aangepast voor serres. Sedert jaren zorgt dit toestel ervoor dat mijn planten kunnen overleven in de winter. Naast oleander heb ik ook mijn aarbeiplanten (geplant in bloembakken), sierananas, fuchsia, bananeplant, laurier, agapanthus, en enkele anderen ondergebracht in deze serre.

Buiten leg ik normaal gezien winterbedden aan, maar door de grote hoeveelheid regen in november heb ik hiervoor geen kans gehad. De bladeren van mijn boom aan de straatkant van mijn huis kregen een plaats in de netten waarin bladeren verzameld worden door de Stad. De overige bladeren vanuit mijn eigen tuin zijn verspreid op de bodem van mijn moestuin en worden ook regelmatig verwijderd van mijn gazon. De watertonnen waarmee ik regenwater opvang zijn afgesloten zodat er geen water bij kan. Ook zijn de tonnen minstens voor de helft geledigd. Dit zijn veiligheidsvoorzieningen voor als de vorst onverwacht en ongenadig toeslaat.

Mijn buitenkraantjes zijn ook afgesloten en beveiligd voor de vorst. Mijn tuinmateriaal is allemaal afgekuist en ingevet, veilig opgeborgen en indien nodig heeft dit een groot onderhoud gekregen om de winter goed door te komen.

Januari, een maand van het nieuwe, de maand van het plannen. Plannen maken hoe je je tuin er het komende jaar wil laten uitzien. Misschien ook al de maand van de eerste aankopen zoals nieuwe pootaardappelen, kweeksets voor paddenstoel of witloof, zaden, uien, sjalot, meststoffen, bloemaarde en andere producten om te zorgen voor een goed tuinjaar. Wees niet te vroeg om te planten of zaaien want de winter kan ongenadig toeslaan in januari en februari. Je kan van de rust in januari misschien ook gebruik maken om een korte voordracht te volgen hoe je witloof, champignon, kiemgroenten teelt en zo veel meer. Als het niet vriest kan je nog stuiken en bomen verplanten of splitsen, ze gaan dan sterker het voorjaar in. Vergeet ook niet om je vijver of kippenren regelmatig na te zien en zorg steeds voor vloeibaar water en een droog verblijf voor de vogels en dieren die buiten blijven.

Op naar de tuin in november.

Oktober was weer een maand met enkele records, warmste 1 oktober, warmste 2 oktober, … . We hebben een jaar vol records achter de rug. We moeten er dan ook rekening mee houden dat we nog uitzonderlijke dagen zullen krijgen. In november zijn de dagen kort en donker. Meestal komt regelmatig mist voor en vroeger vroor het als eens in november, uitzonderlijk viel er al eens sneeuw. We moeten dan ook de nodige maatregelen nemen om onze tuin en omgeving te beschermen.

Zolang het gazon niet bevroren is, kunnen we afgevallen bladeren van de bomen ruimen. Afgebroken en beschadigde takken kunnen we verwijderen. In de moestuin kunnen we nog winterbedden aanleggen. Deze kan je vullen met afgevallen bladeren, verteerde compost, dierlijke mest of groenbemesting. Bovenop de ruggen kan je gerust nog een groenbemester zaaien. Uit de vijver halen we de lange slierten van draadalgen en ook het afgestorven loof van de planten. We zorgen voor wat kalk in het water en zetten de pomp in een lager regime. We zorgen er ook voor dat de vijver niet kan toe vriezen. Denk ook aan de buitenkraantjes! Voor onze dieren die buiten leven maken we het leven wat aangenamer door ervoor te zorgen dat ze minstens op één plek (zij het in hun hok) altijd droog kunnen zitten. Wat hooi en stro kan voor een goede hulp zorgen. Denk er ook aan dat hun water best niet bevriest! Zorg er ook voor dat ze niet te veel en niet te lang in hun eigen vuil zitten! Vergeet ook de vogeltjes niet, ze houden van wat extra bollen, wat graan en een droge plaats.

Zodra vorst wordt aangekondigd moeten we kijken welke planten we best naar de garage of de (verwarmde) serre brengen. In mijn geval gaat dit om meerdere planten: de jonge aardbeiplantjes, sierananas, meerdere oleanders, verschillende laurieren, bananenplant, fuchsia’s, enkele agapanthussen en brugmansia. In mijn serre hangt rondom rond bolletjesplastiek, mijn ramen zijn afgesloten (de pompjes in een vorstvrije plaats). In het midden van mijn serre hangt een toestel dat de temperatuur constant houdt tussen vijf en tien graden. Eens ze in de serre staan krijgen de planten geen water meer en mogen ze gedurende enkele maanden tot rust komen. Zie je tekenen van rot of aantasting door ongedierte, ga dan milieubewust aan het werk!

Buiten worden de vaste exotische planten voorzien van een winterjas die toch verluchting toelaat. Het heeft geen zin een jas aan te doen als het vocht in de jas kan bevriezen. De meeste planten laat je volledig tot rust komen en ze geven u een prachtig winterzicht terug. Andere planten steken nu de kop op om in een van de volgende maanden tot bloei te komen. Kamerplanten mogen ook wat rust gegund worden en moetenregelmatig afgestoft worden. Geef ook niet te veel water en let op waar je ze een plaats geeft.  Een te warme of te koude plaats kan de plant ernstig ziek maken.

Tuinieren in juni

April was een natte maand, gevolgd door mei die ook tamelijk nat en fris begon. Niettegenstaande dit alles zijn de werken in mijn tuin goed gevorderd. Wanneer ik deze tekst schrijf, begin mei, ziet alles er nogal jong, fris en monter uit. Niet getreurd, alles is in een snel tempo aan het veranderen.

Mijn uitjes en zo veel meer plantte ik eind april, begin mei uit. Na enkele vochtige, warme dagen staken zij al hun kopje boven. In de serre groeit sla terwijl de radijsjes iedere dag zichtbaar veranderen. Zoals je ziet kan je hieronder genieten van enkel van de foto’s van de toestand op dat moment. Ik gun jullie ook een blik op mijn vernieuwde tuin en enkele fruitbomen. Het gazon werd geverticuteerd en bekalkt. Om overmatige groei te vermijden in de meimaand zal pas bemest worden na de eerste maaibeurt in juni. Dit om de bijen en vlinders de nodige kansen te bieden. Ondertussen zijn de mezen met hun huishouden naar andere oorden getrokken.

Juni is één van de maanden waarin veel gewied (onkruid verwijderen) moet worden. Dit kan je op verschillende manieren doen, maar de beste methode is, volgens mij, nog steeds onkruid met zijn wortel manueel verwijderen en dit doen vooraleer het zaad kan vormen. Enkele lastige onkruiden zijn veldkers, vogelmuur, kattenstaarten, brandnetel, dovenetel, distel, paardenbloem, klaver, Italiaanse look en herderstasje. Allen hebben ze hun specifieke eigenschappen en ze zijn niet altijd onkruid. Op internet of in veel boeken en tijdschriften worden hun gaven en giften beschreven maar toch heeft mijn ervaring mij veel geleerd. Bij veldkers moet je heel rap zijn, de witte bloemschermpjes zijn klein en slechts enkele dagen te zien. Heel vlug worden zaaddozen gevormd die, eens droog, bij de minste aanraking openspringen en hun zaden in het rond slingeren. Jong kan dit onkruid ook gebruikt worden om pesto te maken. Vogelmuur is heel geliefd door vogels en kippen, maar verspreid al zaden zodra bloempjes zichtbaar zijn. Laat je een beetje wortel achter, dan komen al vlug nieuwe exemplaren de kop opsteken. Kattenstaarten zitten met hun wortels meters diep in de grond. Ze zijn heel moeilijk te verwijderen of te behandelen. Mijn ervaring heeft mij geleerd dat zij meestal voorkomen in een zware grond die een gebrek heeft aan mineralen en die heel weinig bespit of omgewerkt wordt. Die kattenstaarten (heermoes) kan je echter uittrekken en ter plaatse laten opdrogen omdat zij veel mineralen achterlaten, of je kan de afgetrokken kattenstaarten in een bepaalde verhouding in water weken en gebruiken om ecologisch ongedierte te bestrijden in de moestuin. Hierover is heel veel te vinden op het internet. Over elk onkruid valt wel iets te vertellen, onthoud echter: Verwijder op tijd en doe het grondig en steeds opnieuw. Na verloop van tijd zal je zien dat onkruid in hoeveelheid zal minderen.

De tuin in mei.

Vorige maand was ik heel enthousiast over de kweek van mijn oesterzwammen. Het is echter beperkt gebleven tot een 3 tal exemplaren. De witloofoogst is ondertussen beëindigd, het was heel lekker en een vruchtbare oogst! Maar nu zijn we aanbeland in mei, de maand waarin veel gebeurt en we de eerste groenten oogsten. Mei is ook de maand van planten- en tuinbeurzen. Zoals jullie al elders zagen, hebben we er ook eentje in Marke (op 7 mei).

Vanaf nu eten we onze eigen radijzen, salades, spinazie en zo veel meer. Dit jaar zal het echter wat minder zijn, de weersomstandigheden in maart en april zijn niet te vergelijken met die van verleden jaar! Zelf ben ik er dit jaar laat aan begonnen, ik wou eerst mijn tuin heraanleggen. Een aantal planten heb ik verwijderd, meerdere planten verplaatst en het hoogteverschil opgelost door een soort van terrasbouw aan te brengen. Ik moest dan ook op zoek naar een aantal andere planten en struiken en hoop de bijen en vlinders in de zomer te kunnen plezieren. Zo komen in mijn tuin volgende borderplanten te staan: Liriope muscari, persicaria affinis superba, ceanothus blue saphire, rudbeckia fulgida golsturem, Helleborus en nog enkele meer. Daarenboven worden de hosta’s, de jasmijnen, prunus, narcissen en muscari gerecupereerd. Mijn gazon moet ik nog verticuteren en opnieuw opfrissen.

Salade in de serre

Salade in de serre

Mijn serre is begin april afgekuisd en proper gemaakt. Ik heb mijn stekken van pelargonium, euphorbia, scaevola en surfinia toen in potjes geplant en zal ze samen met verschillende kleuren van osteospermum en verbena uitplanten in bloembakken en terraspotten. Deze bakken en potten komen pas buiten na de ijsheiligen. Eens er wat meer plaats is in de serre zal ik tomaten, paprika’s, aubergines, salades, peterselie en meloenen in de serre planten. Eind april, begin mei zaai ik komkommer, pompoen, courgette (gele en groene) en nog wat warmteminnende planten in potjes in de serre om dan eind mei uit te planten buiten. Ik heb dus steeds een en ander te doen.

Mijn bessenstruiken worden nog eens nagekeken en mooi opgebonden zodat ik gemakkelijk kan oogsten en de grond tussen de struiken onkruidvrij kan houden. De bijenhotels en gasthuisjes voor insecten die her en der verspreid in de tuin hangen zijn volop bewoond, de eerste jongelingen vliegen al uit. De koolmeesjes zijn aan het broeden in hun nestkastje. Wat is een tuin toch mooi en plezant!

Eigen kweek en werk in de tuin.

Deze keer is er heuglijk nieuws van mijn oesterzwammenkweek. Ik hem mijn eerste oesterzwammen zien piepen begin maart. Mijn eigen gekweekte witloofstronken (geteeld in een emmer in de garage) zijn deze keer gewoonweg groot, goed gevuld en heel lekker. Stronken van 200 gram en meer zijn deze keer geen uitzondering. Je kan dus al raden wat wij veel gegeten hebben in maart. En lekker dat het was !

Genoeg gepalaverd over de kweek in eigen garage. De teelt in koude bak en serre is aan de gang. Salades in alle geuren en kleuren geplant en gezaaid, spinazie, tuinkers, radijzen en zo veel meer zouden al volop moeten groeien. Buiten zijn de eerste ajuinen en sjalotten geplant, misschien ook al bloemkool en broccoli. Erwten, wortelen, koolrabi, romanescu, en zo veel meer planten kunnen al buiten gezet worden. Aardappelen schieten volop maar kunnen nog schade ondervinden van late nachtvorst in april. Binnenshuis verschijnen de eerste blaadjes van paprika en tomaat of van suikerboontjes (sommigen planten de suikerboontjes binnenshuis in aarde om ze dan begin mei buiten te planten).

Het gazon begint na een goede kalkbeurt, begin maart, ondertussen aardig te groeien en mag begin april al eens gemaaid worden. Wanneer je maait hangt niet alleen af van het weer en de lengte van het gras, maar ook van de temperatuur. Gras maai je best niet als de gemiddelde temperatuur overdag onder de 12 graden zit en er nog steeds kans is op nachtvorst. Als je maait, ga dan niet direct voor korte brosje, maar maai in twee of drie keer, afhankelijk van de lengte van uw gras. Maai eerst op de hoogste stand en dan op een iets lagere stand. Wacht dan enkele dagen dat het gras tijd heeft om wat bij te komen en maai dan op de laagste stand. Naar eind april toe kan je dan al eens bemesten of, als je van plan bent om te verticuteren, eerst een mos- en/of onkruidverdelgend middel te strooien op je gazon. Als je een mosdodend middel (vb ijzersulfaat) gebruikt, doe dit kort voor een verwachte regenbui, strooi NIET op terras of tegels en blijf van het gras tot het middel zijn werking gedaan heeft. Anders loop je het risico om er lelijke plekken aan over te houden. Verticuteer dan zodra je ziet dat het mos en onkruid afsterven.

Borders mogen verder opgeruimd worden en onkruid gewied. Laat het loof van uitgebloeide narcissen, tulpen, krokussen, muscari of andere voorjaarsbloeiers rustig ter plaatse afsterven. Als dit je stoort, knip het loof dan na de bloei tot tegen de grond af. Weet dat je eigenlijk je plant verzwakt als je het loof niet natuurlijk laat afsterven. Het is tevens een middel om de biodiversiteit in je tuin te verhogen. Sommige insecten en andere nuttige diertjes vinden een schuilplaats in en onder het loof. Hang ook volop insectenhuisjes op in je duin en nestkastjes. De dieren die hierin komen wonen zijn zeer nuttig voor je tuin en de biodiversiteit (mits je niet sproeit met voor hen giftige middelen. Denk er ook aan dat de larven van de buxusmot volop tot leven komen in april en bij warm en zonnig weer.

Tuindromen 2023

We zijn al een tijdje aanbeland in een nieuw jaar. Een jaar waarvoor ik jullie prachtige en ideale weersomstandigheden toewens voor de tuin.  Een jaar waarin al je tuindromen mogen uitkomen. Ondertussen zijn de vele nieuwjaarsrecepties voorbij en hebben we wat leuke ideeën om  aan de slag te gaan in huis en tuin. Ik heb alvast niet gewacht en probeerde het een en ander uit in de voorbije donkere en regenachtige dagen en weken.

We beginnen eerst en vooral met de kerstboom (als deze er nog staat) naar een koudere plaats te brengen voor een paar dagen. Je moet dit uiteraard enkel doen met een kerstboom met wortel en mits hij niet afgestorven is. Een kerstboom zonder wortel breng je naar de composthoop, de groenkar of het recuperatiepark. Na enkele dagen mag de nog groene kerstboom in de tuin geplant worden. Maak een put, diep en breed genoeg en plaats er de boom in. Gooi wat aarde op de wortels en schud aan de boom zodat de aarde mooi tussen de wortels zit. Kijk of de boom rechtop staat en vul verder aan met aarde. Duw de aarde wat toe met de punt van de voet. Met wat geluk kan je deze boom bij het einde van dit jaar terug binnenhalen. Terwijl je de spade in de nabijheid hebt, kan je de uitgebloeide bollen van hyacint, blauw en witte druifjes (muscari) uitplanten met het loof eraan. Het loof zal vanzelf afsterven en het volgend voorjaar geniet je van de bloemen.

Zoals hiervoor aangegeven, probeerde ik de voorbije weken het één en ander uit.  Midden november kocht ik 2 pakketjes champignonbroed (witte en bruine champignon). Ik volgde de bijgevoegde handleiding minutieus. De foto’s geven de stand van de derde “vlucht” weer begin januari. Dit werd geteeld ik de keuken, op de vensterbank. Eind november kocht ik witloofwortels. Ik kortte het resterende loof in op een 2-tal cm (een duimdikte). De wortels waren al een stukje afgesneden waardoor ze allemaal ongeveer dezelfde lengte hebben. In een emmer bracht ik een 5 à 8 cm aarde uit de tuin aan. Hierop plaatste ik de wortels en vulde de ruimte tussen de wortels op met bloemaarde tot onder het loof van de kleinste wortels. Een liter water erover gegoten, deksel op de emmer en hieronder zie je het resultaat na 5 weken. Enerzijds een emmer die in de garage staat en de andere die in het koude tuinhuis staat om dan naar de garage te verhuizen.

Tenslotte kocht ik de week voor kerstdag broed voor oesterzwammen. Ik een diepe emmer strooide ik ongeveer 2,5 kg stropellets (voor dieren). Daarop goot ik anderhalve liter kokend water. Deksel op de emmer en laten afkoelen tot de volgende dag. Vervolgens een derde van het pakket broed (met gewassen handen) gemengd onder de pellets. Hierboven zie je de toestand van doorgroeiing na 2 weken. Nog één week ongeopend op woonkamertemperatuur en dan verhuizen naar een koelere ruimte. Vanaf dan zou het gaan gebeuren en moet één week later de eerste vlucht van oesterzwam starten. Weet dat je bij oesterzwam zoveel mogelijk steriel moet werken en besmetting van andere schimmels moet vermijden. Vandaar dat alles zoveel mogelijk moet toe blijven. Ik laat je nog weten of de oesterzwammen lekker zijn.    

Opkuisen, opruimen, beschermen en volop genieten…

Gelukkig viel er nog wat veel regen in oktober en november en kregen de meeste planten de tijd om nog wat te kunnen recupereren. In korte tijd vielen de bladeren van de bomen, het fruit kon heel lang blijven hangen en je kon eind oktober nog gras zaaien. Dit gras staat ondertussen uit. De temperaturen bleven veel te lang veel te hoog voor de tijd van het jaar. Sommige dieren vonden moeilijk tijdig hun (winter)slaap. In mijn tuin sukkelde begin november nog een egel rond die moest verlost worden van vele teken terwijl van tijd tot tijd nog vlinders ronddartelden.

In december ben je toe aan een maand van opkuisen, opruimen, beschermen en volop genieten. Zolang het niet vriest kan je nog voorjaarsbollen planten. Misschien kan dit in combinatie met het omspitten van de borders om de laatste restjes van bladeren en opgeschoten onkruid onder te werken. Sommige heesters en struiken, voor zover ze in rust zijn, kan je op vorstvrije dagen nog snoeien. Werk dode, beschadigde en kruisende takken weg. Denk er altijd aan dat je snoeit om de plant lucht te geven. Takken die naar het centrum van de plant groeien verwijder je best. Als het begint te vriezen, denk er dan aan om je buitenkraantjes af te dekken en watertonnen voldoende te ledigen om schade te vermijden. Verwijder ook de schaaltjes onder je buitenpotten. Kuis je materiaal grondig af, laat het drogen en vet het dan in om op te bergen. Berg het best op in een hok waar het droog blijft. Breng je grasmaaier, verticuteerder, bosmaaier , kettingzaag en dergelijke eens binnen voor een grondig nazicht. Verwijder je pomp uit de vijver, kuis ze af en berg ze droog op. Kuis de filter van je vijver grondig en proper uit. Weet ook dat de winter de ideale periode is om rozen, fruitbomen en struiken te planten. 

Helleborus orientalis black

Je kan ook binnenshuis aan de slag met allerhande bolgewassen zoals muscari, amaryllis, hyacint. Andere planten zijn typische winterbloeiers zoals hulst, kerstroos, helleborus. De meeste van deze planten doen het goed binnen, maar kunnen ook buiten. Maak zelf eens een kerststukje met zaken die je tegenkomt op een leuke winterwandeling. Gedroogde dennenappels, kastanjes, noten, eikels, grote boombladeren en wat fris groen in een stukje oasis of op een droge boomstronk kunnen zorgen voor een leuk effect. Wat groen in huis brengen tijdens de koude donkere wintermaanden zorgt voor een welkome opkikker !

In januari gaan we volop de eerste kiemgroenten kweken op onze vensterbank en denken we na hoe we te werk zullen gaan in onze tuin in het komende jaar. Ga eens voor een bijen- of insectenvriendelijke tuin. Probeer geen chemische middelen te gebruiken en laat het gras wat groener staan. Verban de exoten en hun afstammelingen uit je Belgische tuin. Zorg voor meer biodiversiteit en geef terug plaats aan kikkers, salamanders, maar ook egels, insecten en lang gras of oude, minder bekende groenten. Maak een degelijke planning en respecteer de seizoenen. Ga geen aardappelen telen vanaf oktober of tomatenplanten opkweken in september. 

De tuin in november, wat te doen?

Ondertussen hebben we al meerdere regendagen achter de rug en zijn de voorraden een beetje aangevuld, maar niet voldoende om gerust de winter en het komende voorjaar in te gaan. De oogst aan vruchten was desondanks prachtig. We hebben nogal wat fruit kunnen oogsten en veel noten, kastanjes en eikels kunnen rapen. Sommigen onder ons hebben zelfs een voorraad aan vruchtensap kunnen inslaan.

Kastanjes rapen in Marke

In november kunnen we niet veel doen behalve verder opruimen en winterklaar maken. Het zomermeubilair wordt afgewassen en op een droge plaats gestockeerd. Alles waar water kan blijven instaan wordt geledigd en watervrij gemaakt voor de komende dagen met vorst. Onze tere plantjes worden ingewikkeld om de koude te trotseren, maar toch met voldoende verluchtingsmogelijkheden om schimmels, ziektes en vorstschade te vermijden. Gebruik desgevallend plastiek met gaatjes of stro tussen de planten en takken. Andere planten worden dan weer best in de veranda, koude kas of lichtjes verwarmde serre geplaatst. Denk eraan om zo weinig mogelijk energie te verbruiken om de planten te laten overleven (8 à 10 graden is genoeg). Maak ook optimaal gebruik van het weinige beschikbare zonlicht.

Skimmia

Bij een laatste opruimbeurt hoort misschien ook het knotten van de wilgen. Doe dit om de vijf à zes jaar als de takken een dikte van een arm hebben. Kijk ook boombaden en -bindingen na. Zie of opgebonden struiken en takken nog goed vasthangen. Snoeien van planten kan nog, maar niet bij vriesweer en enkel op bewolkte dagen. Eens alle fruit is verdwenen kan je de takken al wat inkorten. Het snoeien van bomen dient echter weloverwogen te gebeuren. Gesnoeide bomen zijn sterker en dragen regelmatiger fruit. Snoei takken weg die naar binnen groeien of andere takken kruisen. Uiteraard verwijder je dode of zieke takken. Onderhoud ook je materiaal. Vooraleer het op te bergen voor de winter kan het eens grondig afkuisen en invetten ervan je een hoop werk in het voorjaar besparen!

De vijver wordt eveneens winterklaar gemaakt. Pompen en fonteinen worden zo veel mogelijk afgelegd en uit het water gehaald, vooral als zij niet voldoende diep zitten waardoor ze zouden kunnen vervriezen. Afgestorven plantendelen en algen worden zoveel mogelijk verwijderd. Voorkom verrotting in de vijver.

De echte liefhebber kan nu nog bloembakken voor buiten vullen met echte winterplanten zoals: winterheide, skimmia, kleine conifeertjes, pernettya, winterviolen, japanse kers, helleborus, sneeuwklokjes, sneeuwbal enz. . Denk ook na waar en in welke bak of pot je de plant wil plaatsen. Gebruik potten of bakken met voldoende aarde en die het vocht voldoende snel kunnen afvoeren en niet kapotvriezen bij de eerste hevige vorst.

Tuinklussen in oktober

In het vorige nummer stelde ik dat de tuin er op dat moment prachtig uitzag, kon ik niet weten dat de zomer van 2022 uiterst warm en droog zou zijn. Ondertussen weten we wel beter. Met veel hoop kijken we nu uit naar wat regen en meer normale temperaturen. De tuin smacht nog altijd om water dat levensbelangrijk is voor mens, dier en planten.

Vandaar dat we het dit jaar een beetje over een andere boeg moeten gooien en moeten proberen te redden wat er te redden valt. Laat de planten en struiken toe om zich zo goed mogelijk te herstellen van de schade in de zomer. De planten hebben geleden onder droogte en hitte en hebben weinig reserves kunnen opbouwen. Ze moesten immers al hun reserves aanspreken of overgaan in herfstmodus om te kunnen overleven. Ga nu ook niet te drastisch te werk en snoei alsnog je haag of struik als je dit nog niet gedaan hebt. Weet dat je nu vooral afgevallen bladeren en vruchten mag ruimen. De bomen die in het voorjaar heel snel groeien en meestal “bloeden” omdat de sapstroom snel op gang komt, moet je in oktober snoeien (berk, esdoorn, walnoot, …). Je mag je gazon een laatste maal maaien. Maar maai het niet te kort om mosvorming in de winter te vermijden.

Wil je een haag of conifeer (ver)planten, doe dit dan naar het einde van oktober toe als de plant in rust is. Net zoals het planten van voorjaarsbollen (tulp, muscari, hyacint, narcis, …). Sommige andere planten geven nu hun prachtige (herfst-) kleuren af en kunnen volop bloemstukjes sieren. Andere bloeien vanaf nu (herfstkrokus, hemelsleutel, hulst, sierappel, sneeuwbes, chysant …). Van nog andere moet je nu hun bollen gaan oogsten om volgend jaar terug mooie bloemen te hebben (gladiolen, dahlia’s, knolbegonia, canna’s, …).

De planten in bloembakken en – potten zijn uitgebloeid en op het einde van hun eenjarig leven. Sommige planten kan je stekken om het volgende jaar weer opnieuw te gebruiken (pelargonium, …) Van anderen daarentegen kan je zaad bewaren (afrikaantjes, zonnebloem, …). Let wel op van welke planten en bloemen je zaad neemt want meestal zijn dit niet altijd basisplanten die eenvoudig weg kunnen vermenigvuldigen. Heb je oorspronkelijk F1 of hybride zaden gebruikt, dan kan je van zaad van deze planten het daaropvolgende jaar verrassingen hebben. Met stekjes ben je meestal zeker welke planten je zal bekomen.

In de moestuin is het ook volop ruimen en oogsten geblazen alhoewel je bepaalde planten gerust mag laten overwinteren ter plaatse. Dit zijn dan de meeste koolsoorten en winterprei. In ieder geval planten die vorstbestendig zijn. Bekijk je compostbak en strooi je eerste compost uit en zaai groenbemesters. De echte liefhebber kan zijn onbewerkte percelen al in “winterwerk” leggen.