Categorie: Groene vingers

Na een droog voorjaar, een droge en hete zomer en een droge aanvang van de herfst, is het tijd om onze tuin tot rust te laten komen en wat op te ruimen. In de mate van het mogelijke bieden wen nog wat reserve aan aan onze planten. De schade die de hete zomer heeft aangericht is op sommige plaatsen duidelijk te merken, andere problemen zullen pas volgend jaar zichtbaar zijn.

Ons gazon heeft deze zomer een ferme deuk gekregen en heeft zich na enkele regenbuien enigszins hersteld. Inderdaad het gazon oogt groen, maar is het wel sterk genoeg voor een (harde) winter? Als de temperatuur het nog toelaat zouden we best nog een laatste keer verticuteren om al het dode gras te verwijderen. Plaatsen die te kaal geworden zijn, gaan we terug inzaaien en bestrooien met wat zand. We maaien het resterende gras minder hoog af zodat het kan versterken en kunnen nog een lichte meststof toedienen. De buxusstruiken hebben enorm geleden onder de vraatzucht van de buxusmot en zijn rupsen. Daarenboven heeft de grote droogte niet voor enige hulp gezorgd. We laten vanaf nu de buxusstruiken gerust, maar laten niet na om te controleren op rupsen en volgroeide exemplaren van de buxusmot. Om te versterken kunnen we, eens genoeg regen is voorspeld, wat buxusmest en kalk toedienen.

Voor het overige gaan we in de tuin de borders opschonen en alle zaad, bessen, noten en rijp fruit verwijderen vooraleer vogels of andere belagers er mee aan de haal gaan. Het is ook de ideale moment om van bepaalde struiken (vb. hortensia) de bloemen of andere elementen te gaan wegnemen om deze te laten drogen en te gebruiken in bloemstukjes. Andere struiken en planten kunnen we onaangeroerd tot rust laten komen en genieten van de sfeer die ze brengen met hun prachtige silhouetten. Tijdens een wandeling kan je uiteraard herfstbladeren takken, dennenappels, eikels en kastanjes verzamelen om er tijdens de winter kunstwerkjes mee te maken. De chrysanten en andere planten komen nu volop in bloei en geven huis en tuin een frisse aanblik. De bloembakken vullen met bloembollen van narcis, krokus, muscari, tulp (bloei het volgende voorjaar) en viooltjes (voor het najaar) of Erica en andere winterharde planten vermijdt dat je teveel bloemaarde moet weggooien en bloembakken in verloren hoekjes  stapelen.

De serre wordt nog een laatste maal afgewassen en klaargemaakt om de vorstgevoelige planten te ontvangen of om te genieten van planten die kunnen overwinteren (weeuwenteelt van kolen, veldsla, …), witloof te telen of andere groenten in te kuilen (prei, wortelen, rode biet, …). Sommige planten worden best in deze periode verplant of gescheurd. In de moestuin kunnen we al gaan denken aan het leggen van winterbedjes an het composteren van afgevallen bladeren en andere tuinresten. Denk ook aan vogels, egels en andere dieren dat zij voederplaatsen hebben of een plaatsje om te overwinteren.

Wat een droog voorjaar en een beproeving voor de vroege groenten! Waar 2017 al droog was, hebben we nu in mei en juni van dit jaar veel te weinig water gezien. Juli startte al even droog. En toch zijn nu de kortere dagen aangebroken en hopelijk van tijd tot tijd een regenbui en veel ochtenddauw. September is de maand om de oogst binnen te halen, maar ook de maand waarin de liefhebber van de tuin zijn dagen doorbrengt in de keuken tussen de weckpotten en diepvrieszakken.

Vanaf nu kunnen, mits de grond vochtig genoeg is, gazons aangelegd en vaste borders aangeplant worden. De bloembollen voor volgend voorjaar gaan vanaf nu ook de grond in (2 x zo diep als de bol hoog is). De hagen stoppen met groeien en kunnen een laatste maal gesnoeid worden. Oogst het zaad van eenjarige bloemen en sla het op op een droge plaats. De tuincentra verkopen al volop viooltjes, erica’s en andere winterbloeiende planten. Chrysanten vind je in alle varianten.

Let ook op voor de laatste aanval van de rupsen van buxusmot! Hang lijmbanden rond de stam van de fruitbomen om te vermijden dat de vrouwtjes van de wintervlinder zich nestelen. Vang slakken weg en bespaar tot 300 eitjes per slak. Het gazon wordt het best nog eens geverticuteerd om klaar te staan voor de winter. Verwijder uitgebloeide bloemen van dahlia en begonia en geniet zo veel langer er van. Courgettes, tomaten, pompoenen, pepers, paprika’s, komkommers worden volop geoogst en verwerkt om te bewaren. De eerste witloofwortels worden geoogst. Verwijder de aarde van de wortels en laat de wortels twee weken ter plaatse tot rust komen. Tot half september kan je nog spinazie zaaien, net zoals veldsla, winterpostelein en kervel. Rabarber mag je nu verplanten en scheuren. Op vrije percelen worden groenbemesters gezaaid. Binnenshuis kan je overgaan tot het zaaien van tuinkers en andere spriet- of kiemgroenten.

In de fruittuin is het volop oogsttijd. Trek je fruit eens met tussenpozen. Enkele dagen verschil kunnen zorgen voor een veel betere en zoetere smaak van de vruchten. Let er ook op dat je het fruit droog en koel bewaard. Probeer de vruchten niet te kwetsen. Heb je een heel grote hoeveelheid? Denk er dan eens aan om van je fruit vruchtensap te maken. Er zijn oneindig veel variaties mogelijk. Verwijder regelmatig het afgevallen fruit, dit is een aantrekkingsbron voor wespen, vliegen en ziektes. De grond onder de fruitboom is best vrij van alle onkruid. We rapen ook al de eerste walnoten, tamme kastanjes, noten van de hazelaar en de beuk. Van de zomerframboos worden de twijgen verwijderd die vruchten hebben gedragen. Het is ook volop tijd om vlierbessen te oogsten en de befaamde siroop te bereiden om zorgeloos de winter in te kunnen gaan.

Eindelijk zijn de maanden van vakantie, rust, barbecue, feesten en meer aangebroken. Na een kil en klam voorjaar gevolgd door een heel warme, rumoerige en vochtige lente zijn we hopelijk aangeland in een periode met lekker weer. Dit wil zeggen: niet te koud, niet te warm, niet te nat en niet te droog. Eigenlijk moet iedereen het een beetje zelf aanvoelen welk weer het beste is. Voor een tuinier en een liefhebber van wandelen en groen mag het niet te koud zijn zodat je buiten kan, niet te warm zodat je een ganse dag buiten kan blijven, niet te nat dat de groenten en planten niet verzuipen of vergaan van ziekten en plagen en niet te droog zodat planten, mens en dier niet te veel afzien.

Juli is niet alleen een maand met heel veel kleur in de tuin, maar ook een maand waarin heel veel moet gebeuren. Heb je de haag of fruitbomen nog niet gesnoeid, dan is het voor 21 juli hoog tijd. Wil je volgend jaar mooie, volop bloeiende lavendelstruiken? Snoei ze dan vóór en zo dicht mogelijk bij 21 juli in tot juist boven het laagste groen op de centrale takjes. Ik kreeg verleden jaar deze tip en geniet nu volop van mijn lavendel. Wees in juli heel alert voor een nieuwe aanval van de buxusmot, de tweede generatie van het jaar komt tot leven. De rups zal in de loop van juli en september zich nogmaals tegoed doen aan de jonge blaadjes van de buxus. Pluk zoveel mogelijk rupsen weg bij de eerste tekenen, behandel onmiddellijk met een combinatie van een biologisch insecticide en blad- en takversterkende middelen. Maak ook dat je plant sterk en gezond is en geef niet alle hoop op. Heb geduld en je zal toch kunnen genieten van je buxus. Mijn struik die heel erg aangetast was in april staat er nu gezond en groen bij. Gebruik juli ook om allerlei groenten te planten en zaaien; al dan niet in pot of bak. Heb je een braakliggend stukje grond, bezaai het met een groenbemester.
Augustus is heel gelijkaardig aan juli met dit verschil dat de snoei de laatste is van het jaar. Voer de laatste zomersnoei in fruitbomen uit voor 15 augustus. Geniet volop van de oogst van de vele groenten en vruchten. De vele vruchten worden gebruikt om confituur, fruitsap, vruchtenmousse en zo veel meer mee te maken. Tomaten en andere groenten worden geoogst en ingevroren om een winter lang gezond te eten. Probeer ook eens om eind juli en voor eind augustus prei te planten, Chinese kool, winterbloemkool, boerenkool, witte en rode kool, spruitjes, rode biet, pastinaak, struikbonen en zo veel meer.
In ieder geval vergeet niet te genieten van de verlofperiode!

Na een heel natte, sombere en tamelijk warme winter begint het bij velen al te kriebelen om aan de slag te gaan. Nu de eerste krokussen en sneeuwklokjes, na een korte periode van lichte kou in februari, er beteuterd bijstaan; beginnen de eerste knoppen en bloemen zich te tonen aan de berken, wilgenstruiken en fruitbomen. Plotse vorst slaat onverwacht toe en zorgt voor veel schade. Belangrijk is nu om niet te vroeg beginnen en de grond pas te bewerken als de eerste zonnestralen voor enige warmte en een beetje uitdroging zorgen.

Heb je vorig jaar, of het daaraan voorafgaande jaar je tuin bekalkt, wacht dan tot volgend jaar om alles te bekalken. Best is telkens 3 jaar tussen elke kalkbeurt te laten. Kalkminnende planten (vb. buxus, het gazon) kunnen tussenin eens extra bekalkt worden, maar best met een kalk van natuurlijke bron (vb. zeewierkalk) en in een lage dosis. Bemesten (kunstmest) is nog te vroeg, alhoewel het begin maart het ideale moment is om wat humus aan te grond toe te voegen, of je compostbakken uit te strooien. Doe de 2 echter niet samen, bekalken en humus (bevat veel kalium) werken elkaar tegen. Vanaf nu kan je ook de vaste winterbescherming van je planten verwijderen. Wordt hevige nachtvorst voorspeld, dek dan de avond vooraf je planten zachtjes toe. Een vliesdoek kan in deze periode veel zwaar werk licht maken (de grond behoudt zijn warmte en lucht en licht hebben vrij spel).

Ben je van plan om deze maand je eerste stappen in de moestuin te zetten, wacht dan tot het overdag voldoende warm is (dagtemperaturen hoger dan 12°) en de bovenste laag stilletjes aan opdroogt. Je kan alle bovengronds groen afhakken, afmaaien, afsnijden of doodspuiten met een organisch middel Je kan het groen, op voorwaarde dat de hele plant onder de aarde zit. Verwijder wel de wortels van netels, paardenbloemen, veldkers en pemen uit de grond of je hebt gedurende het jaar hier heel veel last van. Als de grond voldoende droog is, dan is hij veel makkelijker om te bewerken, of bewerk in kleine stukken ineens. Een spitvork gebruiken is gemakkelijk op zwaardere grond, maar je gaat hierbij niet zo diep. De omgespitte grond laat je ruwweg liggen tot het moment dat je gaat zaaien of planten. Op die manier droogt de grond beter uit en warmt hij sneller op. Bij het zaaien of planten, zal je het opschietend onkruid ook beter onder controle kunnen houden. Hanteer enkele basisprincipes en het tuinwerk zal in de loop van het jaar eenvoudig zijn. Laat onkruid best nooit bloemen of zaden vormen, verwijder alle soorten penwortels (stevige wortels die meestal recht de grond ingaan) en pemen (witte wortels die gemakkelijk in stukken breken). Heb je groenten geoogst, verwijder dan de resten van de planten en onkruid of spit ze in en beplant of bezaai het stuk zo snel mogelijk (desnoods met groenbemester). Zorg ervoor dat de grond (zeker vanaf begin mei) de ganse zomer begroeid is.

Februari is de maand waar de eerste tuinwerkzaamheden starten. De dagen kunnen nog heel koud en somber zijn. Op het einde van de maand laten de eerste zonnestralen zich meestal zien. Hoofdzaak is je grond te verluchten, te laten opwarmen en te laten drogen. Hopelijk vriest het niet te hard, of al je werk is nutteloos. Gebruik deze periode ook om de tegels op het terras te controleren: vervang gebroken tegels, maak de voegen onkruid- en mosvrij. Spuit de klinkers schoon met hoge druk en vul de voegen. Maak ook je dakgoten vrij van alle vuil. Nestkastjes worden uitgekuist en proper gemaakt; laat de vogels zich wennen aan deze nestgelegenheden.

Bewandel het gazon niet als het bevroren is, maar ruim de laatste bladeren en takjes ervan. Bekijk welk onkruid je alsnog kan verwijderen uit gazon en borders. Als het niet vriest kan ja al eens kijken welke planten je nog wil scheuren, verplanten of afleggen. Nu moet je vooral rondkijken in je tuin. Welke boom mag gesnoeid worden? Waar zitten dode en afgestorven takken? Als het warm genoeg is kan ik de rozen al inkorten tot 2 à 3 knopen. Kan ik mijn gekiemde aardappelen op een mooie dag al eens buiten in de zon zetten? De uitgebloeide struikheide (Erica) moet nu gesnoeid worden, net als de winterjasmijn. Sneeuwklokjes kunnen na de bloei verplaatst worden. Wanneer we toch bezig zijn kunnen we de afgestorven bladeren en delen van de meeste planten verwijderen om toe te laten dat ze nieuwe scheuten krijgen.

Als het niet vriest gaan we wintergroene struiken aanplanten: buxus, taxus, lonicerahaag e.d. of coniferen en klimplanten. Klimop kan je nu met de haagschaar bijsnoeien om zijn compactheid te benadrukken. Bomen kunnen op hun definitieve plaats gezet worden. Voor fruitbomen en bessenstruiken is het hoog tijd om deze aan te planten.

Ga nog niet te veel in de grond aan het werk, het is eigenlijk nog te koud. Wel mag je al gerust de ramen van de koude bak en de serre afwassen. De koude bak en de serre mogen al omgespit worden of een eerste maal gelucht. In februari kan je al wat kalk aan de grond toedienen net als bemesting. Gooi wat organisch afval van de composthoop tussen je borders. Geef nog geen scheikundige meststoffen. In de koude kas zaai je kervel, spinazie, radijs, tuinkers, wortelen en in bakjes kan je de eerste plantjes van brocolli, koolrabi, sla en zomerspinazie opkweken.

Op de vensterbank in huis kan je nog volop kiem- of spruitgroeneten zaaien, zoals tuinkers, alfa-alfa, radijs, selderij, prei, boekweit, zonnebloem, paardeboon, look, ajuin, rijst, tarwe, spelt … .

December, een koude, kille maand waarin het tijd is om de resultaten van het voorbije jaar te overlopen. Ook de tijd waarin we weeral eens van seizoen veranderen en we na de langste nacht dagen krijgen die stilaan langer worden. December en januari zijn ook de maanden waarin we plannen maken over hoe we onze tuin het volgende seizoen zullen indelen, een zaai- en plantplan maken en onze eerste bestellingen plaatsen. Welke nieuwe soorten en rassen zullen in 2018 op de markt komen? Welke nieuwe trends zullen hun intrede doen?

“Steeds kleiner en efficiënter” is één van de nieuwe trends die de huiskamer verovert en die zelfs de duurzame en biologische teelt een stimulans geeft, en dit zowel binnens- als buitenshuis. Onlangs maakte ik kennis met het “vensterbanktuinieren”. Naast het feit dat je, voornamelijk in deze wintermaanden, bepaalde kiem- of spruitgroenten opkweekt in een bokaal of op een vochtige bodem (zonder aarde), kan je heden ten dage kant en klare pakketten kopen om planten te telen op je vensterbank (zie onderstaande foto’s).  Het geheel bestaat uit een houten bakje, één of twee plastieken potjes, een onderschaal en zaad. In het houten bakje plaats je de onderschaal die je vult met gewoon kraantjes- of regenwater. Het bovenste potje (wit met een gat op de zijkant) vul je met bloemaarde, zodanig dat het gat vrij blijft. Dit gat dient om later water bij te geven. Eens je de aarde hebt aangebracht, zaai je enkele zaadjes van de groente die je wenst (meestal en voor het beste resultaat salade of kruiden). Je kan ook verse plantjes kopen in het tuincentrum. Je plaatst het geheel op de vensterbank in een verwarmde huiskamer. De planten zullen rustig opgroeien zonder zorgen. Je kan er tevens voor kiezen om kant en klare planten te gebruiken (kleine pepertjes als voorbeeld – zie foto).

Wisselteelt, belangrijk in het tuinplan.

Heb je wat meer plaats en wil je de huiskamer mooi decoreren, dan kan je gebruik maken van de grotere plantbak waarin je tot vier plantmogelijkheden hebt. Dit is ideaal om tuinkruiden in te telen. In dit systeem  wordt gebruik gemaakt van een wiek die het vocht laat opstijgen vanuit een onderschaal. Wanneer je in de eindejaarsperiode verse tuinkruiden koopt die in plastiek verpakt zitten, verwijder dan bij je thuiskomst zo snel mogelijk de plastiek die rond het groen zit en laat de plant zich aanpassen aan de omgeving. Stop deze planten, als ze goed gebleven zijn, na enkele dagen in dergelijke plantbak en je zal enkele maanden kunnen genieten van je kruiden.

Natuurlijk kan je eenvoudiger blijven door je kruiden en plantjes te kweken in oude plastiekflessen of lege conservenblikken. Op die manier ga je duurzamer tewerk. In ieder geval kan je (zolang het niet vriest) deze methodes buitenshuis gebruiken of om je eerste vroege plantjes op te kweken die je later op het seizoen wenst buiten te planten.

Juni, een maand waarin de tuinbeurzen voorbij zijn en de meeste planten en bloemen gekocht, geplant en gezaaid zijn. De eerste bezoeken aan andere tuinen brengen inspiratie en nieuwe inzichten. Alles groeit volop en begint zijn pracht te tonen. Andere planten zijn uitgebloeid en mogen gesnoeid, ingekort of opgekuist worden.

Blauwe regen

De blauwe Regen of Wisteria en de gouden regen zijn ver uitgebloeid en krijgen grote peulen. Als je deze peulen verwijdert (let op: deze zijn zeer giftig), dan krijg je het volgende jaar een grotere bloei. De zaaddozen en uitgebloeide bloemen van rhodendron, lupine, ridderspoor, euphorbia en veronica kan je tussen duim en wijsvinger voorzichtig plukken. Kolkwitzia, Jasmijn, Photinia, Psychocarpus, Weigela, Deutzia en andere voorjaarsbloeiende struiken mogen nu ingekort worden. Verwijder ook telkens een paar van de oudste takken, dit houd uw struik jong. De hagen van taxus, buxus, haagbeuk, beuk, liguster, hulst, Leyland-coniferen mogen een eerste maal gesnoeid worden en best voor de langste dag, 21 juni (in augustus volgt een tweede snoeibeurt).  Wil je nu stekken snijden, dan kan dit van kattenkruid (Nepeta), Sedum, Anthemis, Dianthus en enkele andere planten. In de borders zal niemand je verbieden om onkruid te wieden.

Lees verder

Maart, maand van de eerste lentekriebels en de maartse buien die de kop opsteken op onverwachte momenten. Maart is ook de maand waarin we de tuin verder opkuisen, verdorde stengels en verdroogde bladeren verwijderen. Maand waarin we de rozen een laatste snoeibeurt geven en de takjes op 2 ogen zetten en het verdroogde hout uit de plant verwijderen. De vlinderstruik, hydrangea, kornoelje worden kort gesnoeid. Planten die niet in het voorjaar bloeien, kunnen nu nog met de kluit verplant worden, mits zij nog geen bladeren hebben.

De tuin wordt een eerste maal licht bemest. Zuurminnende planten (vb: camelia, heide, azalea, calluna, skimmia en rhododendron) kunnen wat turf aan de voeten gebruiken. Grote vaste planten worden gescheurd om vernieuwing toe te laten. Ben je een nachtbraker, vang dan ’s nachts de slakken weg; zoniet, gebruik natuurvriendelijke slakkenkorrels. Slakken zijn nachtdieren en komen vanaf maart bovengronds om na twee à drie weken de eerste eieren te leggen.

Lees verder

Tuinseizoen: februari, een maand van koude, sneeuw, dooi en langer wordende dagen, de eerste verlangens naar een zonnige, warme zomer. Februari is ook de maand van groen, geel, wit, rood, kortom allerlei kleuren in de tuin en in huis. In de tuin is het vooral de maand waarin bomen, struiken en heesters ontwaken, helleborussen en sneeuwklokjes bloeien, krokussen de kop opsteken.

Als de zonnestralen piepen en zorgen voor de eerste opwarming, dan pas kunnen we aan de slag. Eerst gaan we, op dagen dat het niet vriest, onze fruitbomen een groeistoot geven door te snoeien (snoeien doet groeien of bloeien). Hierbij gaan we overdacht en consequent tewerk. Gekwetste, in elkaar verstrengelde en gekraakte takken worden verwijderd, kruisende en afgestorven takken zijn overbodig, we zorgen voor lucht en licht in de boom of struik.
Lees verder